Xét nghiệm ASO và những điều bạn cần biết
ASO là viết tắt của “Antistreptolysin O” một loại kháng thể được sản xuất trong cơ thể để chống lại streptolysin O – một enzyme được tiết ra bởi vi khuẩn liên cầu. Thuật ngữ ASO có thể nghe xa lạ đối với nhiều người, nhưng xét nghiệm ASO là một công cụ quan trọng và phổ biến trong việc chẩn đoán nhiễm trùng và đánh giá biến chứng liên quan trong nhiều bệnh lý.
Bạn đang đọc: Xét nghiệm ASO và những điều bạn cần biết
Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về xét nghiệm ASO, chỉ định, ý nghĩa, ưu nhược điểm của xét nghiệm này. Đồng thời, bài viết cũng mang đến cho bạn đọc một số thông tin cần biết về các biến chứng nguy hiểm mà liên cầu khuẩn gây ra trong cơ thể.
Contents
Xét nghiệm ASO là gì?
Vi khuẩn được gọi là liên cầu khuẩn nhóm A (GAS) gây ra các bệnh nhiễm trùng thông thường như viêm họng liên cầu khuẩn và viêm amidan, sốt ban đỏ. GAS tạo ra một loại enzyme độc hại được gọi là streptolysin O. Hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra kháng thể để chống lại enzyme độc hại này. Một trong những kháng thể này được gọi là antistreptolysin O (ASO).
Xét nghiệm ASO hay còn gọi là xét nghiệm ASLO, đo lượng ASO trong máu của bạn. Các kháng thể ASO bắt đầu tăng lên khoảng một tuần sau khi bạn bị nhiễm liên cầu khuẩn. Chúng tiếp tục tăng trong vài tuần và sau đó bắt đầu giảm. Bác sĩ thường không sử dụng xét nghiệm ASO để chẩn đoán tình trạng nhiễm trùng cấp tính hiện tại vì kháng thể không xuất hiện ngay lập tức. Kết quả của xét nghiệm này cho phép bác sĩ xác định liệu bạn có bị nhiễm liên cầu khuẩn hay không và tránh được nguy cơ xảy ra biến chứng sau liên cầu khuẩn.
Mục đích của xét nghiệm ASO
Xét nghiệm ASO chủ yếu được sử dụng để giúp xác định xem có bị nhiễm liên cầu khuẩn gần đây với Streptococcus nhóm A hay không:
- Nguyên nhân gây ra bệnh viêm cầu thận ở người.
- Gây sốt thấp khớp ở người có dấu hiệu và triệu chứng.
Xét nghiệm có thể được yêu cầu riêng lẻ hoặc cùng với xét nghiệm kháng DNase B, một xét nghiệm khác được sử dụng để phát hiện các trường hợp nhiễm liên cầu khuẩn gần đây.
Trong hầu hết các trường hợp, nhiễm trùng strep được xác định và điều trị bằng kháng sinh và tình trạng nhiễm trùng sẽ thuyên giảm. Tuy nhiên, trong trường hợp chúng không gây ra các triệu chứng có thể xác định được và/hoặc không được điều trị, các biến chứng có thể phát triển ở một số người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Do đó, xét nghiệm được chỉ định nếu một người có các triệu chứng gợi ý sốt thấp khớp hoặc viêm cầu thận và có tiền sử đau họng gần đây hoặc nhiễm trùng liên cầu đã được xác nhận.
Chỉ định của xét nghiệm ASO
Xét nghiệm ASO được chỉ định khi một người có các triệu chứng mà bác sĩ nghi ngờ có thể là do bệnh do nhiễm trùng liên cầu khuẩn trước đó gây ra. Nó được chỉ định khi các triệu chứng xuất hiện, thường là trong những tuần sau khi bị đau họng hoặc nhiễm trùng da khi vi khuẩn không còn tồn tại trong cổ họng hoặc trên da.
Một số triệu chứng của sốt thấp khớp có thể bao gồm:
- Sốt;
- Sưng khớp và đau nhiều khớp, đặc biệt là ở mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay và cổ tay, đôi khi di chuyển từ khớp này sang khớp khác;
- Các nốt nhỏ, không đau ở da;
- Chuyển động giật (chứng múa giật của Sydenham);
- Phát ban da;
- Đôi khi tim có thể bị viêm, điều này có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào nhưng cũng có thể dẫn đến khó thở, tim đập nhanh hoặc đau ngực.
Một số triệu chứng của viêm cầu thận có thể bao gồm:
- Mệt mỏi, giảm năng lượng;
- Lượng nước tiểu giảm;
- Nước tiểu có máu;
- Phát ban;
- Đau khớp;
- Sưng (phù nề);
- Huyết áp cao.
Tuy nhiên, những triệu chứng này có thể được nhìn thấy trong các tình trạng khác. Thử nghiệm có thể được thực hiện hai lần, với các mẫu được thu thập cách nhau khoảng hai tuần, đối với các chuẩn độ ASO cấp tính và giai đoạn hồi phục. Điều này được thực hiện để xác định xem mức độ kháng thể đang tăng, giảm hay giữ nguyên.
Tìm hiểu thêm: Phẫu thuật u tuyến yên và những điều cần biết
Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm ASO
Kháng thể ASO được sản xuất khoảng một tuần đến một tháng sau lần nhiễm trùng strep đầu tiên. Lượng kháng thể ASO đạt đỉnh vào khoảng 3 đến 5 tuần sau khi bị bệnh và sau đó giảm dần nhưng có thể vẫn được phát hiện trong vài tháng sau khi tình trạng nhiễm trùng liên cầu khuẩn đã khỏi. Trên 80% bệnh nhân sốt thấp khớp cấp và 95% bệnh nhân viêm cầu thận cấp do liên cầu khuẩn có ASO tăng cao. Nếu có triệu chứng sốt thấp khớp hoặc viêm cầu thận, nồng độ ASO tăng cao có thể được sử dụng để giúp xác định chẩn đoán.
ASO âm tính hoặc ASO xuất hiện ở nồng độ rất thấp có nghĩa là người được xét nghiệm rất có thể không bị nhiễm liên cầu khuẩn gần đây. Điều này đặc biệt đúng nếu mẫu lấy từ 10 đến 14 ngày sau đó cũng âm tính và nếu xét nghiệm kháng thể kháng DNase B cũng âm tính. Một tỷ lệ nhỏ những người bị biến chứng liên quan đến nhiễm trùng liên cầu khuẩn sẽ không có ASO tăng cao. Điều này đặc biệt đúng với bệnh viêm cầu thận có thể phát triển sau khi bị nhiễm trùng liên cầu khuẩn trên da.
ASO dương tính hoặc nồng độ ASO đang tăng có nghĩa là có khả năng người bệnh đã bị nhiễm liên cầu khuẩn gần đây. Nếu ASO ban đầu cao, sau đó giảm xuống cho thấy nhiễm trùng đã xảy ra và có thể được giải quyết.
>>>>>Xem thêm: Trẻ 23 tháng tuổi biết làm những gì? Lưu ý khi chăm sóc trẻ
Ưu và nhược điểm của xét nghiệm ASO
Mẫu bệnh phẩm sử dụng cho xét nghiệm ASO là máu tĩnh mạch lấy từ tay. Kết quả của xét nghiệm này giúp bác sĩ đánh giá và đo lượng kháng thể kháng streptolysin O có trong cơ thể của bệnh nhân.
Khi chỉ số ASO cao, nó cho thấy người bệnh bị nhiễm trùng liên cầu gần đây. Điều này giúp bác sĩ phát hiện sớm để điều trị các biến chứng do liên cầu khuẩn gây ra, ví dụ như viêm cầu thận, viêm nội tâm mạc, sốt thấp khớp.
Tuy nhiên, xét nghiệm ASO cũng có những hạn chế. Nó chỉ có thể phát hiện khoảng 75 – 85% trường hợp nhiễm trùng do liên cầu. Nếu chỉ xét nghiệm một lần, kết quả không mang ý nghĩa, vì vậy cần lặp lại xét nghiệm sau khoảng 10 – 14 ngày để so sánh với kết quả ban đầu. Xét nghiệm ASO không dự đoán liệu các biến chứng có xảy ra sau khi nhiễm liên cầu khuẩn hay không, cũng như không dự đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Như vậy, xét nghiệm ASO là xét nghiệm máu được sử dụng để xác định xem bạn có bị nhiễm trùng gần đây do vi khuẩn liên cầu nhóm A gây ra hay không. Nó không được sử dụng để chẩn đoán nhiễm trùng strep hiện tại, thay vào đó, xét nghiệm này chủ yếu được sử dụng nếu bạn có các triệu chứng mà bác sĩ cho rằng có thể do nhiễm trùng liên cầu khuẩn trước đó mà không được điều trị.
