Các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn của cơ thể và cách sử dụng thuốc hợp lý

Các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn khiến cơ thể khó hấp thụ được các chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Khi cơ thể không nạp đủ chất dinh dưỡng sẽ gây những hệ quả nghiêm trọng đến người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp chi tiết các loại thuốc gây giảm hấp thụ thức ăn để bạn kịp thời phòng tránh.

Bạn đang đọc: Các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn của cơ thể và cách sử dụng thuốc hợp lý

Sự hấp thụ của thuốc phụ thuộc vào khoảng thời gian mà dạ dày đang trống rỗng, do đó người bệnh nên chọn thuốc dựa trên khả năng tan hơn hoặc tan chậm để uống trước khi ăn hoặc sau khi ăn. Ngoài ra, thức ăn cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và loại bỏ thuốc khỏi cơ thể. Ngược lại, các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn của cơ thể cũng gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa một số chất trong thức ăn. Vậy mối quan hệ tương tác giữa thuốc và thực phẩm là như thế nào?

Mối quan hệ tương tác thuốc và thực phẩm

Mối tương tác giữa thuốc và chất dinh dưỡng đề cập đến ảnh hưởng của thuốc đối với thực phẩm hoặc các thành phần dinh dưỡng có trong thức ăn. Tương tác này có thể xảy ra theo nhiều cách bao gồm khả năng làm giảm cảm giác thèm ăn, thay đổi quá trình hấp thụ, chuyển hóa hoặc bài tiết các chất dinh dưỡng.

Tương tác này gây lo ngại về việc thuốc có thể gây ra thiếu hụt dinh dưỡng hoặc thay đổi cách hoạt động của thuốc đối với chế độ ăn uống của bạn. Điều này không đồng nghĩa với việc bạn cần bổ sung vitamin và khoáng chất thông qua thực phẩm chức năng chỉ vì bạn đang sử dụng thuốc.

Trong một số trường hợp, việc sử dụng thuốc trong khoảng thời gian ngắn như điều trị trong vòng 10 ngày, có thể không ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng dinh dưỡng. Tuy nhiên, khi sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài như trong vài tháng hoặc nhiều năm, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe dinh dưỡng của bạn.

Ảnh hưởng của các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn

Các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn và chất dinh dưỡng trong cơ thể con người, từ đó tác động đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân. Một ví dụ điển hình của những phản ứng này là:

Phản ứng thải sắt: Quá trình loại bỏ sắt liên quan đến tương tác với khoáng chất và nguyên tố vi lượng. Trong quá trình này, một hợp chất như dược phẩm có thể kết hợp với một khoáng chất, gây khó khăn trong quá trình hấp thụ của hệ tiêu hóa con người.

Hấp phụ: Sự hấp phụ là một quá trình trong đó các hợp chất như dược phẩm tạo liên kết với các chất dinh dưỡng, làm cho chúng trở nên không thể hấp thụ được trong cơ thể.

Giảm hấp thu: Các loại thuốc ức chế hoạt động của hệ thần kinh phó giao cảm hoặc thuốc làm tăng giao cảm như atropin được sử dụng để điều trị ngộ độc hoặc giảm cơn đau co thắt và prostigmin được sử dụng để điều trị liệt cơ. Những loại thuốc này có tác động rõ rệt trong việc giảm lượng dịch nước bọt và thể tích dịch trong ruột, gây giảm khả năng phân huỷ thức ăn. Do đó, người sử dụng các loại thuốc này thường trải qua tình trạng khô miệng và cảm giác chán ăn.

Tăng thời gian vận chuyển: Các thuốc nhuận tràng được sử dụng để điều trị táo bón có tác dụng kích thích nhu động của ruột, đẩy thức ăn đi qua ruột một cách nhanh chóng. Trong vòng chưa đầy 4 giờ sau khi ăn, quá trình lưu thông ruột đã kết thúc, làm cho thức ăn được đẩy xuống tận hậu môn.

Tốc độ này làm cho các men tiêu hoá không có đủ thời gian ngấm sâu, các phản ứng phân cắt không được thực hiện đầy đủ và các bước hấp thụ chưa kịp hoàn thành khiến thức ăn bị loại bỏ ra khỏi cơ thể. Do đó, cơ thể không thể hấp thụ đầy đủ dinh dưỡng từ thức ăn.

Gây tiêu chảy: Bất kỳ loại thuốc nào chứa sorbitol, carbamazepine hoặc axit valproic đều có thể gây ra tình trạng tiêu chảy và cản trở quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.

Giảm hấp thu dinh dưỡng: Mọi loại thuốc được sử dụng để điều trị tăng sản xuất axit, loét dạ dày – tá tràng đều được thiết kế để giảm lượng axit được tiết ra trong dạ dày và điều chỉnh độ pH từ mức axit cao sang mức kiềm. Những loại thuốc giảm hoạt động tiết axit của dạ dày thường dẫn đến quá trình tiêu hóa chậm và giảm khả năng hấp thụ thức ăn.

Giảm hấp thu chất béo và vitamin: Chất dinh dưỡng trong thức ăn được hấp thụ, chuyển hóa thành năng lượng và các phần tử căn bản để cấu tạo tế bào. Sự chuyển hóa chủ yếu phụ thuộc vào các enzym tiêu hóa. Một số loại thuốc ức chế sự tổng hợp enzym bằng cách loại bỏ một số chất cần thiết cho quá trình tạo ra enzym đó.

Tình trạng các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn rất ảnh hưởng đến cân bằng sinh học trong cơ thể. Do vậy, người bệnh nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế để sử dụng thuốc hợp lý.

Một số thuốc gây giảm hấp thụ thức ăn

Các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn khiến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng nặng. Do vậy, để biết được thuốc và thực phẩm nào ảnh hưởng đến nhau là rất quan trọng. Dưới đây là một số tương tác giữa thuốc và thực phẩm bạn nên biết:

• Tetracycline và ciprofloxacin có khả năng loại bỏ sắt hoặc tạo liên kết với canxi có trong sản phẩm từ sữa, phô mai hoặc hạnh nhân, gây cản trở quá trình hấp thụ canxi trong cơ thể. Ngoài ra, sự hiện diện của các khoáng chất khác như sắt, magie và kẽm cũng có thể bị giảm xuống do tác động của quá trình loại bỏ sắt.
• Chất cholestyramine, một loại hợp chất được sử dụng để điều trị tăng cholesterol trong máu, cô lập axit mật và đồng thời hấp thụ các vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K tan trong chất béo. Do đó, việc sử dụng cholestyramine trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt các loại vitamin này.
• Dầu khoáng, một chất được sử dụng như một loại thuốc nhuận tràng, cũng có khả năng giảm hấp thụ của các vitamin tan trong chất béo như A, D, E và K, có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt, đặc biệt là khi sử dụng dầu khoáng trong thời gian dài. Một ví dụ về dầu khoáng là Paraffin lỏng.
• Thuốc đối kháng thụ thể H2 như ranitidine và thuốc ức chế bơm proton như omeprazole đều có thể làm giảm quá trình hấp thụ của vitamin B12, góp phần gây thiếu hụt vitamin B12 và có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu hồng cầu khổng lồ.
• Thuốc giảm béo chứa orlistat như Xenical và Alli, ngăn chặn hoạt động của enzym lipase và giảm quá trình hấp thụ chất béo trong ruột. Điều này cũng có thể dẫn đến giảm sự hấp thụ của các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K, gây ra tình trạng thiếu hụt các vitamin này.

Tìm hiểu thêm: Nang noãn là gì? Cấu trúc và sự hình thành của nang noãn trưởng thành

Ngoài ra, cũng cần nhấn mạnh đến một loạt các loại thuốc làm giảm hoặc thay đổi vị giác như thuốc ngủ dalmane, thuốc an thần meprobamate, thuốc chống trầm cảm lithium, thuốc kháng nấm griseofulvin và nhiều loại khác. Những loại thuốc này có thể làm giảm ham muốn ăn của người bệnh, gây ra tình trạng giảm lượng thực phẩm tiêu thụ, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng.

Cách sử dụng thuốc hợp lý

Trước tình trạng phổ biến là các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn và chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin và khoáng chất, hãy tuân theo các biện pháp phòng ngừa dưới đây:

• Đọc hướng dẫn sử dụng;
• Cảnh báo về tác dụng phụ;
• Không tự ý ngừng dùng thuốc.

>>>>>Xem thêm: Đau nhức cánh tay là bị gì? Nguyên nhân và biện pháp giảm đau nhức hiệu quả

Có một số loại thực phẩm có thể gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ của thuốc. Vì vậy, đối với các thuốc làm giảm hấp thụ thức ăn, để đảm bảo hiệu quả trong quá trình điều trị thì người bệnh tuân thủ đúng theo hướng dẫn và tư vấn về chế độ dinh dưỡng từ bác sĩ khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.